Przez większość życia uważałem Ślązaków za jaskiniowców z kilofem i roladą. Swoją śląskość wypierałem. W podstawówce pani Chmiel grała nam na akordeonie Rotę, a ja nie miałem pojęcia, że ów plujący w twarz Niemiec z pieśni był moim przodkiem.

O swoich korzeniach wiedziałem mało. Nie wierzyłem, że na Śląsku przed wojną odbyła się jakakolwiek historia. Moi antenaci byli jakby z innej planety, nosili jakieś niemożliwe imiona: Urban, Reinhold, Liselotte.

Później była ta nazistowska burdelmama, major z Kaukazu, pradziadek na „delegacjach” w Polsce we wrześniu 1939, nagrobek z zeskrobanym nazwiskiem przy kompoście. Coś pękało. Pojąłem, że za płotem wydarzyła się alternatywna historia, dzieje odwrócone na lewą stronę. Postanowiłem pokręcić się po okolicy, spróbować złożyć to w całość. I czego tam nie znalazłem: blisko milion ludzi deklarujących „nieistniejącą” narodowość, katastrofę ekologiczną nieznanych rozmiarów, opowieści o polskiej kolonii, o separatyzmach i ludzi kibicujących nie tej reprezentacji co trzeba. Oto nasza silezjogonia.

Zbigniew Rokita

„Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku” Zbigniewa Rokity to zdobywca Nagrody Literackiej Nike za 2020 rok a także zwycięzca plebiscytu czytelników „Gazety Wyborczej”. Książka wydana nakładem Wydawnictwa Czarne jest powieścią eseistyczno-dokumentalną, w której autor, w bardzo osobisty i poruszający sposób, próbuje zmierzyć się ze swoim pochodzeniem.

Powieść Rokity jako reportaż historyczny zalicza się do literatury non-fiction. Na kolejnych kartach książki autor przytacza trudne fakty historyczne dotyczące  Górnego Śląska, opisuje ewolucję języka jego mieszkańców a także konsekwencje polskich i niemieckich wpływów na obecną tożsamość Ślązaków. Prowadzona w ten sposób narracja staje się istotnym tłem dla opowiedzenia rodzinnej biografii autora, którą sam odkrywa i jednocześnie próbuje się z nią pogodzić. 

„Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku” to książka osobista, trudna, w której autor z dziennikarskim zacięciem szuka odpowiedzi na nurtujące go pytanie o to kim jest i w konsekwencji o to, co znaczy być Ślązakiem. By je odnaleźć bada ślady, zgłębia historię przodków oraz swoje niemieckie korzenie. To, co udaje mu się odkryć osadza w konkretnym momencie dziejów historii Górnego Śląska, bowiem historia właśnie oraz wielka polityka, kształtując losy regionu, wpływają na życie i wybory jego mieszkańców.

Jeśli chcesz zgłębić swoją wiedzę na temat dziejów Górnego Śląska, poznać historię Ślązaków i ich walkę o zachowanie własnej tożsamości, sięgnij po reportaż Zbigniewa Rokity i poszukaj odpowiedzi na interesujące cię pytania.

nr 2581